ОСТАТОЦИ ОД ХРАМ И НЕКРОПОЛА СО ПЛАНСКИ РАСПОРЕДЕНИ ГРОБОВИ НА ЛОКАЛИТЕТОТ „ЗАРИД“ КАЈ СЕЛОТО ШТАВИЦА, ПРИЛЕПСКО

„Зарид“ е уште еден интересен локалитет со археолошки содржини, кој се нао­ѓа на еден рид од југоисточната страна на селото Штавица, на левиот брег на Штавичка Река. Ридот го обеле­жу­ва една исправен надгробен споменик (стела)  со специфична форма. Стелата е направена од камена плоча, при што во подножјето е изработен полу­круг или круг, кој е делумно закопан во земјата, потоа има стеснет дел, па кружна форма, а на вр­вот среќаваме глава, која и дава антропоморфен изглед. Поставена е приближно во правецот исток запад, со тоа што на источната страна е косо навалена, а на повисокиот дел од западната страна, на плочата е издла­бен и еден крст, но според естетиката тој, веројатно, е секундарно изработен.

Имајќи ја предвид познатата традиција во Пелагонија и Мариово, која потекнува од архајскиот период (6 век п.н.е.) со обележување на гробовите со надгробни споменици со антропоморфна форма, како и продолжување на истата традиција се до првите векови на новата ера, може да се смета дека и овој споменик има слично потекло и би требало слично да се адатира, иако немаме посериозни аргументи за прецизно датирање.

На највисокиот дел од ридот има остатоци од градба, односно остатоци од црк­ва или храм и некропола расположена на околу 200 m² по должината на ридот. Град­бата зафаќа мала квадратура од околу 20 m², а пред неа има и два реда плочи, гробови или некој вид трем со камена маса и камени седишта на кои седеле посети­телите. Гробовите се правени со камени плочи, поголемиот број откриени, а има и дел на кои стојат и покрив­ните плочи. Гробовите се правилно распоредени во 4 реда, во правецот исток – запад, од типот циста, односно, конструкции од камени. На падините, посебно од северната страна, се среќаваат и фрагменти од кера­мич­ки садови и подебела керамика, но без особени белези. Тешко е да се каже на која населба му припаѓал храмот со некрополата. Не треба да се исклучува можноста дека извесна стара населба се крие на површините меѓу самиот локалитет и селото.